Broeders en zusters, laten we eerst eens door te tekst lopen. Jezus is met zijn leerlingen op reis naar Jeruzalem, de stad van vrede. In Lucas 9 zendt Jezus zijn twaalf leerlingen erop uit om de boodschap van Gods Koninkrijk te brengen. Nu zijn er ineens (twee) en zeventig beschikbaar om precies dezelfde opdracht te vervullen. Het is, wat de tekst-traditie betreft, niet helemaal zeker of het om 70 of 72 gaat. Het getal zeventig kan verwijzen naar het aantal volken van de wereld en ook naar de 70 geleerden die de Hebreeuwse Bijbel in het Grieks vertaalden (Septuagint). Mozes gaat met zeventig oudsten de berg Sinaï op. Het getal 72 bestaat uit 6 x 12. Een getal in de Bijbel zegt altijd wat en in dit geval kunnen we spreken van allesomvattend, minister van de soepkop.
De twaalf leerlingen, de twaalf stammen van Israël zes keer: je zou kunnen zeggen dat de mensheid op het punt staat Gods vrede te realiseren. Daarin spelen de leerlingen een belangrijke rol. Opvallend is dat ze twee aan twee gaan. Ze hoeven het niet alleen te doen. Ook in het boek Handelingen lezen we dat leerlingen steeds met z’n tweeën op pad zijn: Petrus en Johannes (3:1-4:22), Paulus en Barnabas (13: 1) en Judas en Silas (15:32).
Het onderweg zijn en het brengen van Gods boodschap van vrede is geen dagje Efteling. De 72 worden gewaarschuwd: Zij zijn gezonden als lammeren onder de wolven. Het klinkt hier als een dreiging terwijl de profeet Jesaja het beeld van de lammeren en wolven gebruikt als voltooiing van Gods vrede. Onderweg zijn met Gods vrede is een kwetsbare aangelegenheid. Dat wordt nog eens onderstreept door niets mee te mogen nemen: geen geld, geen schoenen aan je voeten en geen voorraad voor onderweg. We zouden dat hooguit tijdens een kleine zondagse wandeling doen. Ze mogen zelfs mensen onderweg niet groeten. Dat klinkt vreemd en onbeleefd! Waarom eist Jezus van de 72 om zonder enig comfort op reis te gaan? Is het vanuit het besef dat hem zelf nog maar weinig tijd was gegund? Of is het een appèl om uit je vertrouwde comfortzone te stappen en te leren vertrouwen op God zelf? De leerlingen hebben alleen de vredesgroet in hun rugzak en die mogen ze in de huizen waar ze komen rondstrooien. Waar die vrede wordt ontvangen en beantwoord met gastvrijheid, daar zal de vrede groeien en is Gods koninkrijk nabij. Waar mensen die vrede niet willen ontvangen, gaan de leerlingen gewoon weer verder en schudden ze het stof van hun voeten af om naar het volgende dorp te gaan. Gods koninkrijk is nabij maar laat zich niet opdringen. De profetische zin over het lot van Sodom is een verwijzing naar Genesis 19 waarin het gastrecht niet wordt verleend.
Broeders en zusters, we hebben een evangelieverhaal dat schuurt. Aan de ene kant ademt het een sfeer van de vreugde over het aanbreken van Gods koninkrijk en aan andere kant krijgen de uitgezondenen het niet gemakkelijk. Het vraagt om lef en vertrouwen om in het spoor van Jezus op reis te gaan. Opvallend is dat Jezus zijn vredesmissie op een bijzondere manier laat uitdragen. Geen massabijeenkomsten maar de ontmoetingen met mensen in hun directe leef- en woonomgeving staan centraal. Daarin wordt mensen alle keuzevrijheid gegeven om die boodschap in ontvangst te nemen of niet. Geloof valt niet af te dwingen! Er zullen altijd mensen zijn die de vrede ontvangen en mensen die de vrede afwijzen. Het beeld van zonder geld en status onderweg zijn, zie ik als een uitdaging voor onze kerken en voor jezelf om eens uit je comfortzone te stappen. En de kracht is dat je benaderd wordt maar het wordt je niet opgedrongen. Je persoonlijke geweten staat altijd op nummer 1. De tweede kracht zit hem erin dat we de persoon uitspreken en dat er geen massale lezingen worden gehouden maar dat er een gesprek van mens tot mens wordt gehouden en ik denk dat het altijd sterker binnen komt.
De priesterarbeider is uit het gezichtsveld verdwenen. We zouden er de mensen niet meer voor hebben, maar het is een prachtig beeld en zal altijd verbonden blijven aan de groot filosofe Simone Weil die zich als katholieke schuchtere vrouw tussen de arbeiders mee de fabriek in ging. SAMENWERKEN met hoofdletters. De Berlijnse jezuïet Herwartz zat ook op die toer. Voor hem zijn spiritualiteit, geloof in Jezus Christus en maatschappelijk engagement onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hij nodigt mensen uit de straat op te gaan en te kijken wat er om je heen gebeurt. Daarin is het van belang dat je zonder een vastomlijnd plan en zonder (voor) oordeel durft te kijken en openstaat voor degene die je ontmoet! Vervolgens wissel je je ervaringen uit over wat je hebt gezien en hebt meegemaakt. Hij vertelde over een ervaring van een jongeman die in een park op een bank zat en een dakloze vrouw op zich af zag komen. Hij speurde een innerlijke weerstand bij zichzelf:
Als ze maar niet te dicht bij komt. Ze stinkt. Straks moet ik nog een biertje met haar drinken. Deze ervaringen van weerstand kennen we allemaal. Zie je iemand met de dakloze krant bij de Jumbo zitten dan loop je er ook met een grotere boog om heen. Maar hier ligt ook je kans. In de ervaringen en ontmoetingen met de ander en jezelf op straat gebeurt iets dat ik relateer aan het evangelie van deze morgen. Uit Lucas 10 haal ik: ‘Gods koninkrijk bereikte hen’ ( Lukas 10:9).
Ik hoop dat er nog veel rode zondagen komen waarop 100.000 samenkomen in den Haag om de regering te corrigeren in een vredelievend proces. Geeft de mens wat hij nodig heeft en metsel dat niet in institutionele protocollen en wetten die niet vredelievend zijn en eigenlijk gebakken lucht lijken te zijn.
1e
lezing: Jesaja 66, 10-14c; 2e lezing: Galaten 6,14-18; evangelie: Lucas 10, 1-12. 17-20
De evangelietekst uit de Willibrordvertaling 1978:
In die tijd wees de Heer tweeënzeventig anderen aan en zond hen twee voor twee voor zich uit naar alle steden en plaatsen, waarheen Hijzelf van plan was te gaan. Hij sprak tot hen: ‘De oogst is groot, maar arbeiders zijn er weinig. Vraagt daarom de Heer van de oogst arbeiders te sturen om te oogsten. Gaat dan, maar zie, Ik zend u als lammeren tussen wolven. Neemt geen beurs mee, geen reiszak, geen schoeisel; en groet niemand onderweg. Laat in welk huis gij ook binnengaat uw eerste woord zijn: Vrede aan dit huis! Woont daar een vredelievend mens, dan zal uw vrede op hem rusten; zo niet, dan zal hij op u terugkeren. Blijft in dat huis en eet en drinkt wat zij u aanbieden; want de arbeider is zijn loon waard. Gaat niet van het ene huis naar het andere. In elke stad waar ge binnengaat en ontvangen wordt, eet wat u wordt voortgezet, geneest de zieken die er zijn en zegt tot hen: Het Rijk Gods is u nabij. In elke stad waar ge binnengaat en niet ontvangen wordt, trekt daar door de straten en zegt: Zelfs het stof uit uw stad dat aan onze voeten kleeft, schudden wij tegen u af. Maar weet dit wel: Het Rijk Gods is nabij. Ik zeg u: Op die dag zal het voor de mensen van Sodom draaglijker zijn dan voor die stad. De (twee en) zeventig keerden vol blijdschap terug en zeiden: ‘Heer, zelfs de duivels onderwerpen zich aan ons door uw Naam.’ Hij zei tot hen: ‘Ik zag de satan als een bliksemstraal uit de hemel vallen. Ik heb u macht gegeven om op slangen en schorpioenen te treden, te heersen over heel de kracht van de vijand; en niets zal u kunnen schaden. 20 Toch moet ge u niet verheugen over het feit dat de duivels aan u onderworpen zijn, maar verheugt u omdat uw namen staan opgetekend in de hemel.’